O tym jaki jest podstawowy katalog praw pacjenta oraz jak ukształtowany jest system ochrony tych praw, informowałam Cię w moich pierwszych wpisach.
Tym razem, chciałabym powyższy katalog rozszerzyć o zagadnienie prawa pacjentek do życia rodzinnego.
I – od razu – zaznaczę, że poruszając powyższe zagadnienie nie mam na myśli tego, że przebywając w szpitalu masz prawo do kontaktu osobistego, telefonicznego lub korespondencyjnego z osobami najbliższymi.
Oczywiście masz takie prawo! Niemniej jednak, dziś nie będzie o tym.
Prawo do życia rodzinnego
Może na sam początek odrobinę kwestii prawnych. Ale spokojnie, nie zasypię Cię tu dużą ilością przepisów 🙂
Zgodnie z art. 18 Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej:
,,Małżeństwo jako związek kobiety i mężczyzny, rodzina, macierzyństwo i rodzicielstwo znajdują się pod ochroną i opieką Rzeczypospolitej Polskiej.”
Zgodnie z treścią art. 47 Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej:
,,Każdy ma prawo do ochrony prawnej życia prywatnego, rodzinnego, czci i dobrego imienia oraz do decydowania o swoim życiu osobistym.”
Chyba nie powinno więc nikogo zdziwić jeśli teraz wskażę, że w tym przypadku prawo do życia rodzinnego dotyczy nie tylko pacjentek, ale także osób dla nich najbliższych.
Dlaczego o tym piszę?
Ponieważ mając na względzie – ewentualne – zagrożenia niosące za sobą udzielane świadczenia zdrowotne, chciałabym abyś miała świadomość, że nie tylko Ty jako pacjentka, ale również Twoi bliscy macie możliwość uzyskania rekompensaty majątkowej m.in. w przypadku śmierci, ciężkiego uszkodzenia ciała bądź ciężkiego rozstroju zdrowia.
Owszem poszkodowaną będzie sama pacjentka, niemniej jednak – w takiej sytuacji – szkoda powstała po stronie pacjentki jednocześnie rodzi naruszenie praw osób dla niej najbliższych.
Prawo do życia rodzinnego a katalog dóbr osobistych
Może zacznijmy od tego czym są dobra osobiste?
Dobra osobiste przysługują wszystkim osobom fizycznym. Mają charakter niemajątkowy, nie mogą być przenoszone [są niezbywalne], nie można się ich zrzec, a gasną wraz ze śmiercią podmiotu uprawnionego.
Gdzie znajdziemy katalog dóbr osobistych?
Kodeks cywilny w art. 23 wymienia przykładowy katalog takich dóbr.
,,Dobra osobiste człowieka, jak w szczególności zdrowie, wolność, cześć, swoboda sumienia, nazwisko lub pseudonim, wizerunek, tajemnica korespondencji, nietykalność mieszkania, twórczość naukowa, artystyczna, wynalazcza i racjonalizatorska, pozostają pod ochroną prawa cywilnego niezależnie od ochrony przewidzianej w innych przepisach.”
Nie trudno zauważyć, że w tym katalogu nie znajduje się zapis o życiu rodzinnym. I właśnie dlatego zwracam na to Twoją uwagę.
Mimo, że art. 23 k.c. nie zawiera owego zapisu – w świetle orzecznictwa sądów – przyjąć należy, że życie w rodzinie jest jednym z kluczowych dóbr osobistych człowieka.
,,Rodzina jako związek najbliższych osób, które łączy szczególna więź wynikająca najczęściej z pokrewieństwa i zawarcia małżeństwa, podlega ochronie prawa. Dotyczy to odpowiednio ochrony prawa do życia rodzinnego obejmującego istnienie różnego rodzaju więzi rodzinnych. Dobro rodziny jest nie tylko wartością powszechnie akceptowaną społecznie, ale także uznaną za dobro podlegające ochronie konstytucyjnej. Art. 71 Konstytucji stanowi, że Państwo w swojej polityce społecznej i gospodarczej ma obowiązek uwzględniania dobra rodziny. Dobro rodziny wymienia także art. 23 k.r.o., zaliczając obowiązek współdziałania dla dobra rodziny do podstawowych obowiązków małżonków. Więź rodzinna odgrywa doniosłą rolę, zapewniając członkom rodziny między innymi poczucie stabilności, wzajemne wsparcie obejmujące sferę materialną i niematerialną, gwarantuje wzajemną pomoc w wychowaniu dzieci i zapewnieniu im możliwości kształcenia. Należy zatem przyjąć, że prawo do życia rodzinnego i utrzymania tego rodzaju więzi stanowi dobro osobiste członków rodziny i podlega ochronie na gruncie art. 23 i 24 k.c.” – wyrok SN z dnia 14.01.2010 r., sygn. akt: IV CSK 307/09
Naszej uwadze nie może umknąć również treść – znowelizowanego – przepisu art. 446 k.k., zgodnie z którym sąd może zasądzić na rzecz poszkodowanej lub osoby dla niej najbliższej:
- rentę
- odszkodowanie
- zadośćuczynienie pieniężne za doznaną krzywdę
- zwrot kosztów leczenia i pogrzebu.
***
Uffff!
Oczywiście przepisów dotyczących tego zagadnienia mogłabym wymienić więcej.
Nie chcę Cię jednak ”przygnieść” nimi zbytnio.
Poruszyłam więc tylko te najbardziej podstawowe kwestie. Tak, abyście – Ty i najbliższe dla Ciebie osoby – mieli świadomość przysługujących Wam roszczeń.
Jeśli jednak chciałabyś dowiedzieć się więcej, zapraszam Cię do kontaktu.
Gorąco zachęcam Cię także do zaobserwowania mojego profilu na IG.
Luiza Słychan adwokat
Zdjęcie: Karolina Grabowska