Czym jest oświadczenie pro futuro?
Jest to tzw. testament życia.
Ujmując to prościej:
Przez oświadczenia pro futuro należy rozumieć oświadczenia woli złożone na przyszłość, tj. w odniesieniu do zdarzeń przyszłych, które mogą wystąpić lub wystąpią z całą pewnością [np. oświadczenie o sprzeciwie wobec wykonania określonej interwencji medycznej na wypadek utraty przytomności].
Tym samym, nie sposób jest zaprzeczyć, że oświadczenia te stanowią gwarancję poszanowania oświadczenia woli każdego pacjenta w kontekście jego prawa do samostanowienia o tym, czy chce być poddany procesowi leczenia, uciążliwej terapii, czy nawet reanimacji.
Poszanowanie domniemanej woli pacjenta, która wyrażona została za życia
Jedną z podstawowych gwarancji poszanowania prawa pacjenta do samostanowienia, jest instytucja świadomej zgody.
Niestety, obecnie istniejące w naszym kraju regulacje prawne, w sposób niewystarczający chronią autonomię pacjentów, którzy nie są zdolni do świadomego wyrażenia zgody, a jednocześnie nie posiadają przedstawiciela ustawowego [np. pacjenci którzy utracili przytomność].
Nasz ustawodawca nie przewidział bowiem sytuacji, w których pacjent – przed utratą zdolności do wyrażenia zgody – wyraził dyspozycję co do postępowania medycznego względem niego.
Skoro nie ma jasnych regulacji prawnych, czy wszystko stracone?
W mojej ocenie, nie.
Oświadczenie pro futuro na wypadek utraty przytomności
Godność, czy też prawo do samostanowienia, które nierozerwalnie wiążą się z instytucją zgody, przysługują człowiekowi bez względu na stan w jakim się znajduje.
Zagadnienie ma szczególne znaczenie m.in. w zakresie – dość powszechnych w obecnych czasach – sprzeciwów pro futuro na wykonanie czynności leczniczych z użyciem krwi lub preparatów krwiopodobnych.
Jak już wskazałam powyżej kwestie tych oświadczeń nie zostały uregulowane przez przepisy prawa odnoszące się do wyrażania zgody na leczenie, czy też sprzeciwu co do udzielania świadczeń zdrowotnych.
Niemniej jednak, problematyka ich respektowania obecna jest w orzecznictwie.
Orzeczenia Sądów stanowią próbę wykładni zmierzającej do jak najpełniejszej ochrony praw pacjenta w chwili, gdy brak jest odpowiednich regulacji prawnych.
Dla przykładu, zgodnie z postanowieniem Sadu Najwyższego z dnia 27.10.2005 r., wydanym w sprawie o sygn. akt: III CK 155/05:
Oświadczenie pacjenta wyrażone na wypadek utraty przytomności, określające wolę dotyczącą postępowania lekarza w stosunku do niego w sytuacjach leczniczych, które mogą zaistnieć, jest dla lekarza – jeżeli zostało złożone w sposób wyraźny i jednoznaczny – wiążące.
Zasada poszanowania autonomii pacjenta nakazuje respektowanie jego woli, niezależnie od motywów [ideologicznych, zdrowotnych itp.], toteż przyjąć należy, że brak zgody pacjenta na określony zabieg [rodzaj zabiegów] jest dla lekarza wiążący i znosi odpowiedzialność karną lub cywilną, natomiast w wypadku wykonania zabiegu – delegalizuje go.
Zagadnienie oświadczeń pro futuro jest bardzo złożone. Jeśli chciałabyś dowiedzieć się na ich temat więcej, zapraszam Cię do kontaktu.
Gorąco zachęcam Cię także do zaobserwowania mojego profilu na IG.
Luiza Słychan adwokat
Photo by Javier Allegue Barros on Unsplash
- Prawo pacjentki do życia rodzinnego
- Oświadczenie pro futuro
- Panie, Niemiec płakał jak sprzedawał! – czyli o wadach fizycznych w pojeździe cz. I
- Prawo do odmowy obecności osób trzecich podczas udzielania świadczeń zdrowotnych
- Koszt holowania uszkodzonego pojazdu, auto zastępcze i… – czyli o tym, co przysługuje Ci w związku ze zdarzeniem drogowym